شعار انسجام اسلامی باید به شعور انسجام اسلامی در فضای مجازی تبدیل شود

گروه وبلاگ: یک کارشناس ارتباطات علوم اجتماعی بر مقدم بودن شکل‌گیری مفهوم انسجام اسلامی در فضای واقعی نسبت به فضای مجازی تأکید کرد و تبدیل شعار انسجام اسلامی به شعور انسجام اسلامی را در بسط این موضوع در فضای مجازی مؤثر دانست.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران ایکنا، زهرا باقری شاد؛ کارشناس علوم ارتباطات اجتماعی و روزنامه‌نگار در گفت‌وگو ‌با خبرنگار سرویس وبلاگ خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)، با توجه به قابلیت‌های فضای مجازی ایران، تقدم شکل‌گیری مفهوم انسجام اسلامی در فضای واقعی را با اهمیت دانست.

وی گفت:فضای مجازی مطمئناً نمی‌تواند از فضای واقعی متفاوت باشد و این دو به موازات هم حرکت می‌کنند. در هر فرهنگ و جامعه‌ای بر اساس نیاز‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مفاهیم شکل می‌گیرند. این مفاهیم در جامعه‌ای شکل واقعی و در جای دیگر شکل مجازی پیدا می‌کنند.

وی ادامه داد: اگر انسجام اسلامی در فضای واقعی ما بتواند معنا پیدا کند، در فضای مجازی هم می‌تواند منتقل شود. اما اینکه، مفهوم انسجام اسلامی به طور خاص در فضای مجازی فقط شکل بگیرد امکان‌پذیر نیست.

تنها مفاهیمی قابل انتقال به این فضا هستند که مرتبط با تکنولوژی، خدمات جدید و جهان اطلاعاتی باشند، انتقال مفهوم عمیقی مانند دین، مذهب و اسلام به فضای مجازی که سابقه تاریخی زیادی دارد، بسیار دشوار است.

وی افزود: مفهوم انسجام اسلامی مفهومی است که به تازگی مطرح شده‌است. باید دید این مسأله در صدا‌وسیما، رسانه‌ها، اقتصاد بانکی و ادارات ما چه طور تعریف می‌شود و بر اساس اهداف تعریف شده چطور پی‌گیری می‌شود، تا اینکه بیاییم در مرتبه بعدی ببینیم در فضای مجازی از طریق رسانه‌های مجازی و سایت‌ها چطور به این مفهوم پرداخته‌شده است. بنابراین در فضای عینی ابتدا باید این مفهوم مورد بررسی قرار بگیرد.

وی تصریح کرد: محدودیت‌های ایجاد شده توسط حکومت‌های مختلف باعث شده مفهوم انسجام اسلامی هیچگاه فراتر از مسلمان‌ها نرود، بویژه اکنون که تکنولوژی به سمت سمعی و بصری شدن همزمان پیش می‌رود، سبب شده تا ما حرفی برای گفتن نداشته‌باشیم. در فضای مجازی هم که تشکیل شده از سایت‌ها، وبلاگ‌ها و خبرگزاری‌ها این نقیصه دیده می‌شود.

این کارشناس علوم ارتباطات اجتماعی با انتقاد از قوانین موجود گفت: فضای مجازی ما از قانون فضای واقعی پیروی می‌کند. خبرگزاری‌ها و سایت‌های ما تنها به منابع اطلاع رسانی و آگاهی رسانی در معتبر در فضای واقعی دسترسی دارند، چطور فضای مجازی می‌تواند بدون قانون و ضمانت اجرایی در این زمینه جریان سازی بکند.

ضمن اینکه جریان‌سازی صرفاً در تئوری معنا پیدا نمی‌کند. ما در کشور 11 میلیون کاربر داریم، با این کاربرها اصلاً امکان جریان‌سازی انسجام اسلامی خیلی بعید به نظر می‌رسد، چراکه اکثر این وبلاگ‌‌نویس‌ها دغدغه اسلام ندارند.

وی ادامه داد: نیاز کسانی که وارد فضای سایبر شدند، چیز دیگری است. اگر ما می‌خواهیم از طریق فضای مجازی برای کاربران جریان سازی بکنیم، باید ببینیم کابران ما چه کسانی هستند؟

کاربرهای ما در ایران بیشتر مخاطب گرو‌ه‌های دوست یابی مثل yahoo 360، ارکات یا چت و ... هستند. ما کاربران بی‌هدف زیادی داریم. چطور می‌توانیم برای این‌ها جریان‌سازی بکنیم؟

باقری شاد در ادامه پاسخ به این سؤال گفت: باید ببینیم تعریف انسجام اسلامی در نیازهای این کابران می‌گنجد؟ فرضاً هم که بگنجد، پس تکلیف 59 میلیون بقیه چه می‌شود؟ با طرح این سؤالات باید گفت که جریان‌سازی عمیق و گسترده‌ای در فضای مجازی نمی‌تواند شکل بگیرد.

وی امکان شکل‌گیری این جریان را در شکل گیری مفهوم انسجام اسلامی در فضای واقعی دانست و گفت: امکان شکل گیری این بحث در فضای مجازی به این بر‌می‌گردد که در فضای واقعی این جریان به وجود بیاید، تا به موازات آن این بحث نیز در فضای مجازی شکل گیرد.

وی تصریح کرد: این دو دنیا در موازات هم پیش می‌روند.

این کارشناس ارتباطات با اشاره به اهمیت شناسایی نیاز کاربران افزود: کاربران اینترنتی ما بیشترشان، نیازشان بحث و گفت‌وگو برای انسجام اسلامی نیست، اگر می‌بینیم، امکان بسط این بحث در فضای واقعی بیشتر است، چرا این امکانات را وارد این فضا نکنیم. شاید این بحث را از طریق فضای واقعی بهتر بتوان پیاده کرد.

وی ادامه داد: من مخالف شکل‌گیری این بحث در فضای مجازی نیستم، اما با امکانات، شرایط و کاربران ما که بیشتر به سمت بلاگ‌های شاعرانه، ادبی و ... متمایلند، این بحث بخش کوچکی را خواهد گرفت.

مهمترین اتفاق در شکل‌گیری انسجام اسلامی خواست مردم است

باقری شاد مهمترین اتفاق در شکل گیری این بحث در فضای مجازی را خواست مردم دانست و افزود: خود مردم باید این بحث را بخواهند، اتحاد ملی و انسجام اسلامی یک سرمشق است، اگر در حد یک شعار در فضای مجازی بخواهد باقی بماند، دوام نمی‌آورد، همان‌طور که در فضای واقعی دوام نخواهد آورد.

وی تصریح کرد: شعار باید به شعور تبدیل شود. شعور چیزی است که بر اساس نیاز مردم باید شکل بگیرد. ممکن است تا یک یا دو سال فضای مجازی به این مسئله بپردازد، ممکن است سایت‌ها، پایگاه‌های اینترنتی، تالارهای گفتمان، به این قضیه بپردازند، اما باید همیشه اکثریت را در نظر گرفت.

وی تصریح کرد: چراکه این شعار برای اکثریت مطرح شده، قبل از انسجام اسلامی، اتحاد ملی مطرح شده‌است. این دو پشت سر هم است. انسجام اسلامی باید برای مردم باشد، وقتی این مفهوم در واقعیت هنوز شکل نگرفته، چالش‌ها بیشتر می‌شود. بنابراین در فضای مجازی نمی‌تواند دوام بیاورد.

این روزنامه‌نگار ادامه داد: نکته دیگر این است که اگر دست پایگاه‌های اینترنتی برای ایجاد چالش باز باشد، بحث بیشتر بسط پیدا خواهد کرد. گرچه محدودیت رسانه‌های چاپی گریبان‌گیر نشریات الکترونیک نیز هست.

باید اجازه بدهیم انسجام اسلامی در فضای مجازی به چالش کشیده شود

وی افزود: باید اجازه بدهیم این بحث به چالش کشیده شود. اگر به چالش کشیده شود و مخالفان هم به میدان بیایند، بحث مؤثری خواهد شد. تالار گفتمانی که فقط یک عده می‌آیند تا از این بحث دفاع کنند، این تالار دوام نمی‌آورد، تازه اگر هم دوام بیاورد، بین همان ده نفر دوام می‌آورد.

تکثر‌گرایی موجب افزایش دقت کاربران می‌شود

این کارشناس ارتباطات در ادامه گفت: وقتی تکثر به میان بیاید، دقت هم بالا می‌رود، بنابراین انتخاب هم صحیح‌تر می‌شود. وقتی کاربران ما به جای 10 سایت با 50 سایت با این عنوان روبرو شوند؛ که انسجام اسلامی از دید روانشناسی، انسجام اسلامی از دید جامعه شناسی، انسجام اسلامی از دید اقتصادی و ....، بررسی ابعاد مختلف این موضوع از همه جناح‌های فکری باعث خواهد شد که این بحث پیشرفت کند.

وی در ادامه با اشاره به قابلیت‌های فضای مجازی گفت: فضای مجازی به دلیل هزینه کمتر و سرعت انتقال اطلاعات بیشتر قلمرو بهتری است.

وی وبلاگ‌ها را در گسترش این مفهوم در فضای مجازی مؤثر دانست و گفت: وبلاگ‌ها متکثرترین پایگاه‌های اینترنتی هستند، اگر وبلاگ‌ها با موضوعات مختلف این بحث را هم در خود جای بدهند و بحث را هدایت کنند، مؤثر خواهد بود.

هدایت در فضای مجازی از طریق ایجاد انگیزه و رقابت در بلاگران بوجود می‌آید

وی تصریح کرد: نباید انتظار شکل‌گیری سریع مفهوم انسجام اسلامی را در این فضا داشت. هدایت در فضای مجازی را نیز باید کسانی که این شعار برایشان مهم است از طریق ایجاد انگیزه در بلاگران هدایت کنند.

باقری شاد ادامه داد: باید فضای رقابتی در بین وبلاگ‌ها از طریق برگزاری جشنواره، سمینار و ... به وجود بیاید. دولت نیز باید قانون مشخصی را در این زمینه بوجود بیاورد تا با فیلترینگ‌های نابجا روبرو نشویم.

وی در پایان گفت: دولت باید سعه صدر داشته باشد و با صبر این بحث را دنبال کند. هیچ انسجام اسلامی یک شبه، بدون اینکه به چالش کشیده شود و بدون اینکه به آن حمله شود و از آن دفاع شود بدست نمی‌آید. ما می‌توانیم از امکانات فضای مجازی برای بسط این موضوع استفاده کنیم.

یک وبلاگ‌نویس روحانی: تقویت انسجام اسلامی در فضای مجازی با افق دید باز میسر می‌شود

گروه وبلاگ: زمانی که از اتحاد ملی و انسجام اسلامی در فضای مجازی حرف می‌زنیم، باید به سمت یک دنیای کلی برویم و با افق دید بازتر و وسیع‌تری نگاه کنیم. وحدت فقط بین مسلمانان تعریف نمی‌شود و وحدت با ادیان دیگر الهی نیز مورد توجه است.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)، حرمت‌الله خانگل زاده، بلاگر روحانی‌ «شیعه مذهب برتر» در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس وبلاگ ضمن بیان مطلب فوق در تعریف مفهوم انسجام اسلامی و ضرورت ایجاد آن در فضای مجازی گفت:

زمانی که برای اولین بارمقام معظم رهبری این بحث را در ابتدای سال 1386 مطح کردند، کسی فکر نمی‌کرد که مانند سال‌های گذشته که به مباحث پرداخته نمی‌شد، به این موضوع پرداخته شود.

ولی این امر تا حدود زیادی در بین کاربران ما جا افتاده‌است. امسال شاهد بودیم که بسیاری از وبلاگ‌نویسان به‌طور میانگین ماهانه یک پست را به این مناسبت اختصاص داده‌بودند.

وی ادامه داد: این بحث باعث شد تا وحدت بین مسلمانان در دنیای مجازی ایجاد شود، طوری که سایت‌ها و وبلاگ‌های اهل سنت مانند اهل سنت شهر زاهدان به این مسئله اظهار تمایل کردند.

وی تصریح کرد: زمانی که از اتحاد ملی و انسجام اسلامی در فضای مجازی حرف می‌زنیم، باید به سمت یک دنیای کلی برویم و با افق دید بازتر و وسیع‌تری نگاه کنیم. وحدت فقط بین مسلمانان تعریف نمی‌شود، وحدت با ادیان دیگر الهی نیز مورد توجه است.
وبلاگ شیعه مذهب برتر را اینجا ببینید!

منظور مقام معظم رهبری از اتحاد، اتحاد میان تمامی ملیت‌ها، اعم از یهودی، مسیحی و ... و انسجام میان تمامی مسلمانان جهان بود. بنابراین تمامی ملیت‌ها و ادیان الهی داخل این پرتو محسوب می‌‌شوند.

بلاگر «عدل الهی» درباره وحدت و انسجام میان شیعه و سنی در این فضا گفت: ما می‌توانیم در این فضا بروی اصول اعتقادی بحث کنیم، این به وحدت ضربه نخواهد زد. این طور نیست که ما از اعتقادات خودمان دست بکشیم. در عین اینکه بروی اصول خود پافشاری می‌کنیم باید مواظب عدم تفرقه هم باشیم.
وبلاگ عدل الهی را اینجا ببینید!

وی ادامه داد: گفت‌وگو باید خارج از اهانت باشد. در این فضا در عین اینکه بحث از اصول مطرح می‌شود باید مراقب بود که اهانتی صورت نگیرد و صادقانه بحث کنیم. اگر روی اصول اعتقادی و بدون سوءاستفاده و با صداقت حرف بزنیم، یک قدم به انسجام و وحدت نزدیکی می‌شویم، در غیر این صورت به سمت تفرقه قدم برداشتیم.

صحبت از اصول متفاوت بین شیعه و سنی به شفاف شدن بحث کمک می‌کند

وی افزود: ما می‌توانیم حتی از امور متفاوت میان شیعه و سنی، مانند ولایت حضرت علی(ع) یا حضرت زهرا صحبت کنیم و از این اصول دفاع کنیم ولی با اهانت حرف نزنیم. در کانون گفتمان‌ها و وبلاگ‌ها بحث به همین شکل است و آنها از اصول خود دفاع می‌کنند. صحبت از این اصول متفاوت بین شیعه و سنی به شفاف شدن بحث کمک می‌کند.

وبلاگ‌نویس «در حریم اهل بیت» با اشاره به ضرورت مطرح شدن این بحث در فضای مجازی گفت: تا کی ‌می‌توانیم حرف نزنیم؟ باید روزی این معما حل شود. در کمال اتحاد و انسجام اسلامی باید این معماها را حل کرد. روی اصول بحث کنیم نه روی حاشیه، روی اعتقادات‌مان و اصول‌مان حرف بزنیم نه روی فروع.

وی ادامه داد: فروع‌ها می‌تواند شامل همین جنگ‌های میان شیعیان یمن و دولت یمن یا فرقه نوظهور وهابیت باشد. ما نباید به‌طور مثال با اهل سنت درباره وهابیت حرف بزنیم.

وی افزود: این فرقه را خود آنها هم قبول ندارند، چون آنها خودشان را به اهل سنت چسبانده‌اند. بنابراین تفرقه‌ای بین شیعه و سنی وجود ندارد، مگر شیطنتی از خارج صورت بگیرد.
وبلاگ «در حریم اهل بیت» را اینجا ببینید!

فضای مجازی می‌تواند جامعه را به سمت انسجام سوق دهد

بلاگر «نکته‌هایی از قرآن» درباره قابلیت‌های فضای مجازی در تقویت انسجام اسلامی گفت: فضای مجازی بیشترین تأثیر را روی جوانان دارد. الان بیش از 80 درصد کاربران ما جوان هستند و جامعه ما هم جامعه جوانی است.

در ماجرای خلیج فاس دیدید که 90 هزار امضاء در اعتراض برای سازمان ملل فرستاده شد که این نشان دهنده تأثیر‌گزاری این فضا روی جوانان است.

وی افزود: ما در بحث ترویج مذهب می‌توانیم از این طریق جهت‌دهی داشته‌باشیم. فضای مجازی می‌تواند جامعه را سوق دهد. هر سمتی که جامعه مجازی حرکت کند، جامعه هم می‌تواند به آن سمت هدایت شود.

مشاور بخش جوان پانزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم ادامه داد: در نمایشگاه قرآن بیشتر کسانی که برای مشاوره می‌آیند، کاربر مذهبی هستند. ما باید از دنیای مجازی در هر هر زمینه‌ای مانند علم، پیشرفت فرهنگ مذاهب و ... استفاده کنیم.

وبلاگ، روم و اتاق‌‌‌های معنوی مجازی در این زمینه کمک خواهدکرد. کاربر همان‌طور که در این فضا می‌تواند به سمت تفرقه حرکت کند، قابلیت حرکت به سمت تقویت انسجام را نیز دارد. دشمنان اسلام بیشترین تهاجم خود را در دنیای مجازی دارند.

وی نقش وبلاگ‌نویسان و فعالان قرآنی را در تقویت اسجام اسلامی مؤثر دانست و افزود: اگر ما حدااقل در هفته 50 پست در زمینه اهمیت وحدت و انسجام اسلامی، راهکارهای ایجاد آن و ... داشته‌باشیم، یک پله به قابلیت‌های این فضا نزدیک شدیم.

وی ادامه داد: باید خودمان را به آن مرحله از جامعه مجازی نزدیک کنیم که هر کاربر حرفی برای گفتن در زمینه اتحاد ملی و انسجام اسلامی داشته‌باشد.
وبلاگ «نکته‌های از قرآن» را اینجا ببینید!

سایت‌های مذهبی در مقایسه با وبلاگ‌نویسان کم‌کاری کرده‌اند

این بلاگر روحانی با اشاره به کم‌کاری سایت‌های مذهبی در این زمینه گفت: سایت‌های مذهبی به این مورد خیلی کم پرداخته‌اند و این شاید به دلیل وابستگی آنها به ارگان‌های خاص و بعضی ملاحظه کاری‌ها باشد، ولی در وبلاگ‌های مذهبی به دلیل ماهیت شخصی بودن و اختیار بیشتر شخص به این بحث بیشتر پرداخته‌شد.

وی تصریح کرد: بنابراین وبلاگ‌نویسان مذهبی ‌می‌توانند این گله را از سایت‌های دینی به علت کم‌توجهی به این بحث داشته‌باشند.

تعریف جامعی از وبلاگ‌های قرآنی وجود ندارد

گروه وبلاگ: مسؤول مرکز قرآن و عترت سازمان بسیج دانشجویی کشور، بر این نکته تأکید کرد که هنوز تصور درست و جامعی از ماهیت وبلاگ‌های قرانی در دست کاربران اینترنتی وجود ندارد و تنها هدف وبلاگ‌های قرآنی بیان مستقیم آیات قرآن تلقی می‌شود.

«رحیم قربانی»، مسؤول مرکز قرآن و عترت سازمان بسیج دانشجویی کشور

«رحیم قربانی»، مسؤول مرکز قرآن و عترت سازمان بسیج دانشجویی کشور، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، گفت: یکی از زمینه‌هایی که تا حدی در جامعه‌ی قرآنی مورد کم‌توجهی قرار گرفته و به نحوی شایسته به آن پرداخته نشده، بروز مفاهیم قرآنی در فضای مجازی و پیشگام نبودن و حرکت نکردن مفاهیم قرآنی هم‌زمان با پیشرفت این فضا است.

برنامه‌ریزی یک حرکت قرآنی جدی!

وی در ادامه افزود: برای ورود مفاهیم قرآنی به فضای مجازی و افزایش سهم آن در اینترنت نیازمند یک حرکت جدی و در عین حال برنامه‌ریزی شده هستیم و باید با بهره‌بردن از روش‌ها و ابزارهای نوین فضای مجازی با عصر حاضر پیش رفت.

قربانی با اشاره به اینکه فعالیت‌های قرآنی امروز اینترنت فاصله‌ی بسیاری با روند پیشرفت دیگر فعالیت‌های این فضا دارد اضافه کرد: سرعت پیشرفت فعالیت‌های قرآنی در اینترنت بسیار ضعیف‌تر از دیگر فعالیت‌های فضای مجازی بوده و فعالیت‌های قرآنی فاصله‌ی زیادی با وضعیت فعالیت دیگر مفاهیم داشته و سهم کوچکی را به‌خود اختصاص داده‌است.

مسؤول مرکز قرآن و عترت سازمان بسیج دانشجویی کشور، درباره‌ی مزیت‌های اینترنت بر دیگر رسانه‌های اطلاع‌رسانی بیان‌کرد: بسیاری از ابعاد آموزشی، پژوهشی، تحقیقاتی، مطالعاتی و حتی کتب، نشریات اطلاع‌رسانی مختلف در انجام فعالیت‌های قرآنی متقبل هزینه‌های بسیاری در سطح کشور می‌شوند اما با آشنا کردن مردم با فضای مجازی درصد بالایی از این هزینه‌ها کاهش یافته و این مهمترین مزیت اینترنت بر دیگر رسانه‌ها است.

قرآن، محور اشتراک کاربران مسلمان

وی با تأکید بر این امر که قرآن محور اشتراک تمام فرق اسلامی در جهان بوده، یادآور شد: باتوجه به نکته‌ی فوق و اینکه امسال با نام اتحاد ملی و انسجام اسلامی نامگذاری شده باید از قرآن و آیات آن استفاده‌ی بیشتری جهت اتحاد مسلمانان با یکدیگر ببریم.

قربانی یکی از نقایص وارد نشدن مفاهیم قرآنی به عرصه‌ی مجازی را اطلاع‌رسانی ضعیف دانست و خاطرنشان کرد: فعالیت‌های قرآنی کشور در وارد شدن به فضای اینترنت که یکی از کم‌هزینه‌ترین فضاها برای ترویج مفاهیم است دچار مشکل است.

وی ادامه داد: باید با استفاده از این نکته که امسال با نام اتحاد ملی و انسجام اسلامی نامگذاری شده برای افزایش سهم قرآن در فضای مجازی و محور قرار گرفتن قرآن برای اتحاد تمام مسلمانان جهان، با بسیاری از مراکز اسلامی، دانشگاه‌های اسلامی و حوزه‌های علمیه جهت فعالیت در فضای مجازی و کشاندن حوزه‌ی فعالیتشان به اینترنت وارد بحث شد.

این مسؤول قرآنی تصریح کرد: پس از بحث و بررسی با این مراکز قرآنی، آرا و نظرات را مورد بررسی قرار داده و نتایج این تحقیقات را انعکاس داد و درکنار نظرخواهی از مراکز قرآنی مسلمانان نیز باید وارد این بحث شوند.

ماهیت وبلاگ‌های قرآنی

قربانی با بیان این نکته که امروزه در فضای مجازی تصور درستی از وبلاگ‌های قرآنی وجود ندارد یادآور شد: وقتی صحبت از وبلاگ‌های قرآنی به میان می‌آید ناخودآگاه تصور همگان این بوده که باید در وبلاگ‌ها آیات مستقیم قرآن را با تفسیر یا قرائت قاریان مختلف را مشاهده کنند.

وی در ادامه افزود: در حقیقت ماهیت اصلی وبلاگ‌های قرآنی چیزی فراتر از وضعیت کنونی است و باید این فرهنگ در بین کاربران ترویج شود که در وبلاگ‌های قرآنی فقط به دنبال آنچه از قرآن در فضای واقعی وجود دارد نباشند.

این مسؤول قرآنی همچنین اضافه کرد: در کنار تغییر عقیده‌ی مخاطبان اینترنت درباره‌ی ماهیت وبلاگ‌های قرآنی، بلاگران قرآنی نیز باید آموزش ببینند که چگونه محتوای قرآنی تولید کرده و مفاهیم قرآنی را با افکار، ایده‌ها و مسائل روزانه‌ی اجتماع تطبیق دهند.

قربانی با تأکید بر روش معرفی درست مفاهیم قرآنی برای جلوگیری از تولید محتوای غیر ارزشی در فضای مجازی اظهار کرد: معمولاً اگر مفهومی معنوی به شکل درست معرفی شود طرف مقابلش را نقض می‌کند و دیگر نیازی نیست که حتماً به مقابله با طرف مقابل پرداخت بلکه فقط باید مفهوم قرآنی را با زبان امروز جامعه برای مخاطب نقد و تحلیل کرد و به مخاطب ارزش واقعی مفهوم را نشان داد و بعد منتظر بود تا مفهوم غیر ارزشی از سمت خود مخاطب طرد شود.

بخش پژوهش نمایشگاه قرآن، برترین پایگاه‌های قرآن‌پژوهی را معرفی می‌کند

گروه خبرنگاران افتخاری / خلیل منصوری: برای دسترسی آسان علاقه‌مندان به حوزه قرآن و قرآن‌پژوهشی، غرفه معرفی پایگاه‌های قرآنی بخش پژوهش پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم تهران، با حضور کارشناسان، برترین پایگاه‌های قرآن پژوهی را شناسایی و معرفی می‌کند.

به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)، حجت‌الاسلام «علی نیک‌بخت» مسئول غرفه معرفی پایگاه‌های قرآنی بخش پژوهش پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم تهران، با بیان این مطلب افزود: از آن جایی که میلیون‌ها پایگاه به زبان‌های مختلف در شبکه جهانی اینترنت وجود دارد و دست‌یابی به پایگاه‌های تخصصی و مفید برای همگان به سادگی میسر نیست، بخش پژوهش برای نخستین‌بار در نمایشگاه امسال بخش معرفی برترین پایگاه‌های قرآن‌پژوهی را با ترتیب اولویت و موضوعات معرفی می‌کند.

وی گفت: برای معرفی پایگاه با بررسی از محتوا و موضوعات مطرح شده در هر یک از آنها فهرستی کامل از محتوا و موضوعات تهیه شد تا در صورت نیاز در اختیار کاربران شبکه جهانی قرار داده شود.

حجت‌الاسلام «نیک‌بخت» گفت: بی‌گمان در فضایی اینترنتی به سادگی نمی‌توان پایگاه قرآن‌پژوهی را شناسایی کرد، به ویژه برخی از این پایگاه‌ها به نام قرآن و اسلام فعالیت می‌کند و محتوای ضد قرآنی و ضد اسلامی را تبلیغ می‌کنند.

وی افزود: کاربران اینترنتی می‌توانند با مراجعه به این بخش با شماری از مهم‌ترین و پرمحتواترین مراکز و پایگاه‌های قرآنی که درصد خوبی از محتوا و داده‌های آن قرآنی است، آشنا شوند.

مسئول غرفه پایگاه‌های قرآنی گفت: برای سهولت و دسترسی آسان این پایگاه‌ها فهرستی از آن‌ها تهیه و در اختیار علاقه‌مندان گذاشته می‌شود و در صورت لزوم با باز کردن صفحه مربوطه توضیحاتی کامل از محتوا در اختیار بازدیدکنندگان قرار داده خواهد شد.

یادآور می‌شود، علاقه‌مندان می‌توانند هر روز در زمان برگزاری نمایشگاه از ساعت 10 تا 22 به غرفه پایگاه‌های قرآنی مراجعه و اطلاعات لازم را به دست آورند.

راه‌اندازی بخش آموزش وبلاگ‌نویسی در نمایشگاه قرآن کریم

گروه خبرنگاران افتخاری / خلیل منصوری: بخش آموزش وبلاگ‌نویسی و ایجاد وبلاگ در پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم از سوی بخش پژوهش راه‌اندازی شد.

به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری قرآن ایران(ایکنا)، حجت‌الاسلام «محمد هاشم نعمت‌اللهی» مسئول بخش وبلاگ‌نویسی و معرفی نرم‌افزارهای قرآنی در پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، با بیان این مطلب افزود: با توجه به استقبال جوانان و نوجوانان از شبکه جهانی اینترنت و تشویق علاقه‌مندان و دوستداران به ساحت قرآن، بخش وبلاگ‌نویسی و ایجاد وبلاگ قرآنی در این نمایشگاه راه‌اندازی شد.

وی افزود: عده‌ای از پژوهشگران و محققان قرآنی هستند که علی‌رغم سال‌ها تحقیق و پژوهش در زمینه‌های مختلف قرآنی و ارائه مقالات در رسانه‌های گوناگون هنوز با رسانه اینترنت آشنا نیستند. از این رو کوشش ما بر این است که این ارتباط را به شکل آسانی فراهم کنیم.

مسئول آموزش وبلاگ‌نویسی افزود: با توجه به دشواری‌های ایجاد پایگاه‌های اطلاع‌رسانی ( وب سایت) و سهولت وبلاگ‌نویسی می‌توان با آموزش آسان و اندکی به علاقه‌مندان، دسترسی آسان این افراد و مخاطبان را به اندوخته‌های علمی این حوزه فراهم آورد.

وی گفت: در چند دقیقه می‌توان بخش عمده و فنی ایجاد وبلاگ را به علاقه‌مندان آموزش داد، هر چند که از نظر محتوا بستگی به توانایی شخصی نویسندگان آن دارد. ما در وهله نخست می‌کوشیم تا امکان دسترسی را برای همگان فراهم آوریم و آنان در بلند‌مدت می‌توانند به ظرایف این کار دست یابند.

حجت‌الاسلام «نعمت‌اللهی» گفت: با توجه به حضور مخالفان قرآن که انواع و اقسام شبهات را در این شبکه گسترش می‌دهند، بر همه مسلمانان است که با تهاجم ضد قرآن به هر وسیله ای مقابله کنند. در جهان امروز اینترنت و فضای مجانی وبلاگ‌ها این شرایط و امکانات را فراهم آورده است که حضور همگان به ویژه جوانان می‌تواند مفید و سازنده باشد.

وی با اشاره به حجم فعالیت‌های وبلاگ‌های قرآنی گفت: شمار وبلاگ‌های فعال قرآنی در فضای مجازی اینترنت بسیار کم بوده و در حد شأن و جایگاه قرآن نیست. از این رو نیاز به جهش فراگیر و همگانی از سوی همه دوستداران به ویژه جوانان آشنا به اینترنت احساس می‌شود.

نعمت‌اللهی، در پایان گفت: ارتباط ما با این وبلاگ‌نویسان قطع نخواهد شد و با تولید محتوای صحیح و یا در اختیار گذاشتن محتواهای صحیح قرآنی این همکاری تداوم خواهد یافت.

ارائه اطلاعات و رونوشت آثار قرآنی در نمایشگاه قرآن به مراجعان

گروه اندیشه: اطلاعات و رونوشت آثار قرآنی به منظور دسترسی آسان به منابع قرآن‌پژوهی در بخش ‌پژوهش پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برای مراجعان تهیه و در اختیار آنان قرار می‌گیرد.

حجت‌الاسلام سعید بهمنی

حجت‌الاسلام و المسلمین «سعید بهمنی»، مدیر بخش ‌پژوهش ‌پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در گفت‌و‌گو با خبرنگار سرویس اندیشه و علم خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، ضمن بیان مطلب فوق گفت: از آن جایی که بخش ‌پژوهش نمایشگاه امسال، خدمات‌محور است بخشی از این خدمات به صورت ارایه اسناد و مدارک مورد نیاز مراجعان انجام می‌شود.

«بهمنی» با اشاره به محتوای این اسناد و اطلاعات ‌قرآن‌پژوهی افزود: بخش پژوهش به دو شکل صامت و گویا سامان‌دهی شده است. بازدیدکنندگان با مراجعه و گفت‌و‌گو با کارشناسان بخش با دریافت فهرست اسناد مورد نیازی که از طریق راهنمایی‌های کارشناسان ‌پاسخ به پرسش‌های قرآنی، مشاوره و راهنمایی قرآن‌پژوهی و مشاوره مأخذشناسی و پیشینه‌شناسی مطالعات قرآنی به دست می‌آورند، به غرفه خدمات نشر پژوهش‌های قرآنی مراجعه کرده و اطلاعات مورد نیاز خود را فراهم می‌کنند.

حجت‌الاسلام و المسلمین سعید بهمنی گفت: مراجعان می‌توانند با مراجعه به این غرفه از طریق چا‌پ اطلاعات موجود نرم‌‌افزارها و یا منابع اینترنتی و یا زیراکس کتاب‌ها و پژوهش موجود و نیز حروف‌چینی نظرات کارشناسان به این اطلاعات و منابع دسترسی داشته باشند.

وی در پایان گفت: شعار امسال بخش پژوهش حداکثر مشارکت، حداکثر ارتباط و حداکثر خدمات به مراجعان و دوست‌داران قرآن است؛ از این‌‌‌رو تمام تلاش‌ ما بر این است که بتوانیم مفاهیم عالی قرآن را به بهترین و آسان‌ترین شکل به مخاطبان انتقال دهیم و کارشناسان و محققان این بخش تمام تلاش خود را مصروف می‌دارند که به پرسش‌های قرآنی بازدیدکنندگان پاسخ‌های درخور، بایسته و شایسته دهند.

بررسی پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه (2) / گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام سیدعلی‌اکبر حسینی
حوزه‌ به علوم قرآنی و دانشگاه به تفسیر قرآن بی‌مهری می‌کند

گروه اندیشه: اهتمام به تفسیر در حوزه‌های علمیه به گونه‌ای است که اگر بگوییم در آن‌ها به علوم قرآنی بی‌مهری می‌شود، اغراق نکرده‌ایم، اما اهتمام محیط‌های دانشگاهی به علوم قرآنی است.

حجت‌الاسلام‌ و المسلمین «سیدعلی‌اکبر حسینی»، مدیر گروه تفسیر ترتیبی و ترجمه قرآن مرکز فرهنگ و معارف قرآن، وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در حاشیه برپایی پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، به گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار سرویس اندیشه و علم خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) نشست.
قسمت اول مصاحبه را در این آدرس بخوانید

بخش اول این گفت‌وگو پیش از این تقدیم شد. اینک بخش دوم از این گفت‌وگو ارائه خواهد شد:

حجت‌الاسلام‌ و المسلمین حسینی در رابطه با جنبه کاربردی کردن مباحث قرآنی توسط مرکز فرهنگ و معارف قرآن گفت: مرکز فرهنگ و معارف قرآن در این عرصه کاملا به دنبال کاربردی کردن مباحث قرآن است و معتقد است که از آن‌جاکه در دوره‌ای به دنبال ذخیره کردن منابع و مآخذ قرآنی مانند: تألیف تفسیر راهنما، فرهنگ قرآن، دایرةالمعارف قرآن و تقریبا منبع‌شناسی بوده‌ است، دیگر باید به دنبال کاربردی کردن تحقیقات انجام شده باشد.

وی افزود: اگر بخواهیم مثلا در مورد «آب» در قرآن تحقیق و بررسی کنید، قوی‌ترین فرهنگ‌ها و اصطلاح‌شناسی‌ها، شاید تا 10 مدخل در مورد آب داشته باشند، اما فرهنگ‌های مرکز فرهنگ و معارف قرآن شاید تا 300 مورد مطلب در مورد آب با مدخل‌ها و عنوان‌های مشخص داشته باشند، همین‌طور در باب زنان، اخلاق، کودک، جوان و ... و تمام آن‌چه که کمترین مناسبت را با این واژه‌ها داشته‌ باشد، مرکز فرهنگ و معارف قرآن تا حدود 37 جلد کتاب که میانگین صفحات هر جلد 600 صفحه است، در اختیار دارد که این امر نشان‌دهنده عظمت ذخایر قرآن‌پژوهی مرکز است و امیدواریم تا دو سال آینده این کار تکمیل شود.

مدیر گروه تفسیر ترتیبی و ترجمه قرآن مرکز فرهنگ و معارف قرآن در ادامه گفت: چون این نگاه تردیدآمیز وجود دارد که مبادا مبتلا به تفسیر به رأی در قرآن شویم، از ورود به عرصه تفسیر قرآن اجتناب می‌شود که حقا کار سخت و نفس‌گیری است. اکنون در فضای عمومی جامعه، وقتی سخن از مفسر به میان می‌آید، اذهان مردم فقط به سمت دو یا سه نفر معطوف می‌شود و بقیه را مفسر نمی‌دانند و تفسیر را جایگاه بسیاری ویژه‌ای می‌دانند که عده خاصی می‌توانند به آن عرصه راه یابند. این تابوها در حال شکسته شدنند.

وی اظهار کرد: ما معتقدیم که تفسیر، قواعد و روش خاص خود را دارد که هر کس با هر سن و رنگ و ... می‌تواند وارد این عرصه شود و شاید کسی بتواند در زمان کوتاه‌تری با قواعد تفسیر آشنا و مفسر قابل اعتماد و اعتنایی شود. این مرحله‌ای بود که آن‌را با مشکلات خاص خود سپری کردیم.

حسینی تصریح کرد: ما وقتی مرکز فرهنگ و معارف قرآن را تأسیس کردیم، تقریبا مراکز و نهادهایی که سیاست‌گذاری‌های نظام را طراحی می‌کنند، با دیده تردید و به کندی، به اعتمادی نسبی نسبت به مرکز رسیده‌اند و اکنون در حال طی کردن این مرحله برزخی هستیم که مجامعی مانند مرکز «توسعه و ترویج فعالیت‌های قرآنی» وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دو سال پیش چنین اعتمادی به مرکز نداشتند، اما اکنون دو سال است که بخش پژوهش نمایشگاه قرآن را به مرکز فرهنگ و معارف قرآن سپرده‌اند.

وی افزود: سازمان ملی جوانان و همین‌طور تمام مراجع و نهادهای تصمیم‌گیری، به نحوی بحث‌های نظارتی خودشان را به مرکز واگذار کرده‌اند و ما ادعا کرده‌ایم که می‌توانیم این خلأ را پر کنیم و بسته به نیازهای آن‌ها، نسبت آن نیازها را با قرآن و در واقع با معارف و مفاهیمی که از قرآن استخراج می‌شود و می‌تواند در قانون‌گذاری و طراحی آیین‌نامه‌ها تأثیرگذار باشد، بررسی کرده و راه‌کارهای مناسب را ارایه دهیم و این امر اگر اتفاق بیفتد، فراتر از کتاب و جزوه و ... است.

این پژوهشگر قرآنی در ادامه تأکید کرد: این تلقی از قرآن می‌تواند در نهادهای تصمیم‌گیری اعمال و اجرا شود؛ مثلا سه سال پیش وقتی سند چشم‌انداز بیست ساله تنظیم شد، این طرح به مرکز فرهنگ و معارف قرآن واگذار شد و یکی از محققان ما آن را مطالعه کرد و به این نتیجه رسید که بخش‌هایی از آن مشکلاتی جدی دارند و ما آن‌را ترمیم کرده و کاستی‌های آن‌را برطرف کردیم و توصیه‌های لازم را قبل از آن‌که برای تصویب خدمت مقام معظم رهبری برود، کردیم و بعد برای بازنویسی همه آن امور اعمال شد و این دقیقا همان جنبه کاربردی بودن مسائل است.

وی با اشاره به این‌که مرکز فرهنگ و معارف قرآن به این امور بسنده نکرده است، گفت: این مرکز در بخش کتاب‌های مربوط به قرآن و معارف، تدوین کتاب‌های حوزه و دانشگاه و نظارت بر آن‌ها را هم برعهده گرفت و یا تألیف کتاب‌هایی را با عنوان تفسیر کودک، تفسیرجوان و تفسیر موضوعی در دستور کار خود قرار داد که همه این‌ها به معنای کاربردی کردن مسائل قرآنی است.

حسینی در پاسخ به این سؤال که حیطه علوم قرآن و تفسیر در حوزه و دانشگاه تا چه حد است، تصریح کرد: شرایط معکوس و متضادی در این باب در حوزه و دانشگاه است. اهتمام به تفسیر در حوزه به گونه‌ای است که اگر بگوییم به علوم قرآنی بی‌مهری می‌شود، اغراق نکرده‌ایم و در دانشگاه این امر برعکس است. دلیل آن این است که در عرصه علوم قرآنی دل‌نگرانی کمتر است و به عنوان یک علم، پژوهش در آن حساسیت کمتری دارد؛ چرا که در تفسیر می‌خواهیم بگوییم که خدا چنین و چنان گفته است و این جرأت برای همه فراهم نمی‌شود.

وی ادامه داد: در محیط‌های دانشگاهی شاید این احساس وجود داشته باشد که اساساً کسانی که بتوانند در دانشگاه چنین حرف‌هایی بزنند و از آن‌ها پذیرفته شود، شاید اصولا نباشند. تفسیر بیشتر در حوزه مطرح است و علوم قرآن در دانشگاه و سمت و سوی پایان‌نامه‌ها هم همین‌طور است. شوق و ذوق دانشجویان دانشگاه‌ها به علوم قرآنی بیشتر است تا تفسیر. اما آن‌چه که نیازهای جامعه را مرتفع می‌کند، تفسیر است و علوم قرآنی مقدمه تفسیر است.

حسینی در پایان با اشاره به جنبه کاربردی کردن مباحث قرآنی، گفت: چه بسا مباحث علوم قرآنی هیچ وقت نیاز جامعه نباشند و شاید بسیاری از مرم ما در پذیرفتن آن مشکلی نداشته باشند. مثلا در بحث اعجاز همه معجزه بودن قرآن را می‌پذیرند. ما در علوم قرآن اموری را می‌کاویم که بیشتر مردم مشکلی ندارند. در علوم قرآن بستر را فراهم می‌کنیم تا در عالم معرفت و دانش‌های قرآنی، شائبه‌ای نباشد، اما برای مرم شائبه‌ای در کار نیست. لذا گاهی این تصور به ذهن می‌رسد که اگر علوم قرآنی را پاک یا کم‌رنگ کنیم و به جای آن معارف قرآنی را برجسته کنیم، به مشکلی برنمی‌خوریم.

بخش الکترونیک پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم / 20
کارگاه آموزش وبلاگ‌نویسی قرآنی در نمایشگاه قرآن کریم برگزار می‌شود

گروه وبلاگ: برپایی کارگاه آموزش وبلاگ‌نویسی قرآنی ویژه علاقه‌مندان از برنامه‌های آموزشی بخش الکترونیک پانزدهمین نمایشگاه بین‌اللملی قرآن کریم است.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) محمد هاشم نعمت‌اللهی؛ مسئول کارگاه آموزش وبلاگ‌نویسی قرآنی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس وبلاگ ضمن بیان مطلب فوق گفت: در این غرفه برای علاقه‌مندان و مخاطبان قرآنی برای خرید نر‌م‌افزار متناسب با نیاز نیز مشاوره داده‌می‌شود.

وی در ادامه افزود: متأسفانه در دنیای مجازی علی‌رغم علاقه زیاد کاربران ایرانی به وبلاگ‌نویسی، تعداد وبلاگ‌های قرآنی فعال و به‌روز ناچیز است. وبلاگ‌های زیادی به نام قرآن، در سرویس‌دهنده‌های متفاوت ثبت شده‌اند، اما تعداد کمی از آنها «فعالیت مؤثر» دارند.

بنابراین ما در این فضا امکان آموزش وبلاگ‌نویسی قرآنی را برای پژوهشگران قرآنی که علاقه‌مند به اشاعه مطالبشان هستند، فراهم کردیم.

غرفه آموزش وبلاگ‌نویسی قرآنی در پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، پاسخ‌گوی سؤالات مخاطبان است.

پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در طول ماه مبارک رمضان از ساعت 10 صبح تا 10 شب در مصلای تهران واقع در خیابان شهید بهشتی پذیرای بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان است.

افزایش سهم قرآن در فضای مجازی
فضای مجازی؛ قلمرو نورافشانی فعالان و وبلاگ‌نویسان قرآنی

گروه وبلاگ: با استفاده از قابلیت‌های فضای مجازی ‌می‌توان از طریق ایجاد وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌های دینی و قرآنی در این فضا نور افشانی کرده و فضا را برای معاندان تنگ کرد.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)، محمد هاشم نعمت‌اللهی؛ مسئول کارگاه آموزش وبلاگ‌نویسی قرآنی در پانزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، ضمن بیان مطلب فوق گفت: متأسفانه تفکر غلطی در جامعه ما درباره تکنولوژی‌های نوینی مانند اینترنت وجود دارد که برگرفته از دیدگاه‌های محدود و بسته وابسته به این حوزه است. این دیدگاه نیز برگرفته از حضور کم‌رنگ ما در فضای مجازی است.

ما وقتی مفهوم تاریکی را تعریف می‌کنیم، نبود نور را معادل با تاریکی می‌دانیم. بنابراین از تاریکی بیرون می‌آییم و فرار می‌کنیم که این راه درست و منطقی نیست.

وی تصریح کرد: ما می‌توانیم با استفاده از قابلیت‌های این فضا و ایجاد وبلاگ، وب سایت و کانون گفتمان در مکان‌هایی که افراد معاند رخنه کرده‌اند، وارد شویم و این فضا را با نور افشانی خود امن و روشن کنیم.

وی ادامه داد: بسیاری از جوان‌های ما سؤال و نیاز دارند و از طرفی دسترسی به منابع پاسخ‌دهنده ندارند، ما می‌توانیم در این فضا این امکان را به وجود بیاوریم. حضور ما در فضای مجازی و استفاده از قابلیت‌های این فضا اولاً فضا را برای معاندان و مغرضان تنگ خواهدکرد و در مرحله دوم بستر گفتمانی را برای پاسخ‌گویی به نیاز مخاطبان فراهم خواهدکرد.

نعمت‌اللهی حضور بلاگران قرآنی را در این فضا مؤثر دانست و گفت: بلاگران و فعالان قرآنی با ایجاد وبلاگ‌‌های مؤثر نقش مهمی را در گسترش فرهنگ قرآنی، مسئله انتظار و ظهور منجی و در نهایت کمک به نورافشانی در فضای مجازی ایفا می‌کنند.

مسئول غرفه آموزش وبلاگ‌نویسی قرآنی در پانزدهمین نمایشگاه بین اللمللی قرآن کریم درباره راه‌های جلوگیری از تولید محتواهای شبهه‌ناک در فضای مجازی گفت: ما در پایگاه پرسمان قرآنی لینک ثبت شناسه دانش‌پژوهان قرآنی ایجاد کردیم.

وی در ادامه گفت: افراد علاقه‌مند به تولید محتوای صحیح دینی و قرآنی می‌توانند از این طریق و نیز بانک اطلاعات قرآنی که شامل محتوا‌های صحیح تولید شده در حوزه مفاهیم قرآنی است، استفاده کرده و از این طریق پاسخ پرسش‌های شبهه‌برانگیز خود را دریافت کنند.

بلاگر «عصمت» همچنین ضمن مردود دانستن نگاه حذفی در این زمینه گفت: من به هیچ وجه به نگاه حذفی با سایت‌ها و وبلاگ‌های شبهه ساز اعتقاد ندارم. ما باید از طریق ایجاد بستر گفت‌وگو به طور منطقی و صحیح به این پرسش‌ها پاسخ دهیم.
وبلاگ «عصمت» را اینجا ببینید!

وی ادامه داد: ما می‌توانیم از طریق کانون گفتمان‌های قرآنی محیط را برای شبهه‌سازان ناامن کنیم. اما برخورد حذفی با این‌گونه محتواها از طریق هک کردن و ... مؤثر نبوده و سبب می‌شود تا به‌طور مثال بلاگر در مرتبه بعدی با نام دیگر و دامنه مطالب بیشتر و البته عزم قوی‌تر وارد این فضا شده و تولید محتوای شبهه ناک کند.

بلاگر «قرآن‌بلاگ» در ادامه عدم شناسایی نیاز مخاطبان را یکی از دلایل تکراری بودن محتواهای قرآنی دانست و افزود: ما نیازها را شناسایی نکردیم و با زمان و افراد جلو نرفتیم، بنابراین دچار رکود شدیم. ما از نظر محتوا شاید کمتر دچار مشکل باشیم، چراکه محتوا‌های غنی در زمینه تفاسیر، ترجمه و ... موجود است، اما شناسایی نیازها به خوبی صورت نگرفته و فضای مجازی دچار مشکلی به نام کپی برداری از مطالب و تکراری بودن محتوا شده‌است.
«قرآن بلاگ» را اینجا ببینید!