در سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی قرار گرفته ایم ، یکی از دوستان از من سوال کرد که آیا شعاری که مقام معظم رهبری برای این سال انتخاب کرده اند ، مبنا و اساس قرآنی و روایی دارد؟

 بر این اساس ما هم سعی می کنیم در چند پست به بررسی مبانی و اهداف وحدت از دیدگاه قرآن و احادیث پیامبر اعظم (صلی و علیه و آله و سلم) بپردازیم .

در قرآن آیات متعددی بر لزوم وحدت مسلمانان آمده است و مسلمین را به اتحاد و  یکپارچگی دعوت نموده است . ما  در  این پست به برخی از مبانی وحدت اشاره می کنیم :

1 . ایمان و توجه به خدا: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُوا وَاذْکُرُوا نِعْمَت َ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَآءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَ نًا;(آل عمران  ،103) و همگی به ریسمان خدا (قرآن  ، اسلام و هر گونه وسیله ارتباط دیگر) چنگ زنید و پراکنده نشوید ، و نعمت (بزرگ ) خدا را بر خود به یاد آورید که چگونه دشمن یک دیگر بودید و او در میان دل های شما الفت ایجاد کرد ، و به برکت نعمت او برادر شدید»; « . . .هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِین * وَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنفَقْت َ مَا فِی الأَْرْضِ جَمِیعًا مَّآ أَلَّفْت َ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَـکِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ;(انفال  ،62ـ63) . . .او همان کسی است که تو را با یاری خود و مؤمنان تقویت کرد . و در میان دل های آن ها الفت ایجاد نمود ، اگر تمام آن چه روی زمین است صرف می کردی که در میان دل های آن ها الفت بیافکنی نمی توانستی ولی خداوند در میان آن ها الفت ایجاد کرد او توانا و حکیم است  .»

روشن است این تألیف قلوب و نزدیک شدن اهل ایمان و اتحاد بین آن ها ، به خاطر ایمان  ، توجه به خدا و ارتباط مکتبی امکان پذیر است ; وگرنه همین انسان ها تا قبل از بعثت  ، دشمن خون خوار هم بودند و بر اثر دوری از یکدیگر وجود کینه و دشمنی درگیری های طولانی داشتند و خون هم را می ریختند .

2 . فضائل انسانی :

دیگراز مبانی وحدت رعایت ارزش های انسانی است  . به تعبیر دیگر عامل دیگری که عملا وحدت بین مؤمنان  ، مسلمانان  ، مذاهب و حتی اجتماعات انسانی در سطح بین الملل را می تواند محقق کند ، عمل به ارزش ها و فضائل انسانی است  . اگر در همه جا عدالت  ، تقوا ، محبت  ، تعاون  ، ایثار ، حرمت  ، همدلی و . . . حکم فرما باشد ، اختلاف  ، نزاع ودرگیری یا به کلی نیست و یا بسیار اندک است  . و اگر ظلم  ، تجاوز به حریم و حرمت دیگران  ، بی عدالتی  ، بی تقوایی  ، غارت یک دیگر ، و . . . حاکم باشد ، یقیناً درگیری  ، اختلاف و . . . نیز به مراتب هست  . لذا ، خداوند متعال می فرماید: «یَسْـَلُونَکَ عَنِ الأَْنفَالِ قُلِ الأَْنفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصْلِحُوا ذَات َ بَیْنِکُم ;(انفال  ،1)از تو درباره انفال می پرسند ، بگو: انفال مخصوص خدا و پیامبر است  ، پس از (مخالفت فرمان ) خدا بپرهیزید و میان برادرانی را که با هم ستیزه دارند آشتی دهید و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید اگر ایمان دارید .

در این آیه شریفه بعد از امر به تقوا ، ]که یکی از صفات انسانی است[ امر به اصلاح و حل اختلاف شده است ; معلوم می شود تا فضائل انسانی نباشد امر به صلاح و یکانگی و وحدت معنا ندارد .

دعای اهل ایمان این است که : «وَ لاَ تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلاًّ لِّلَّذِینَ ءَامَنُوا رَبَّنَآ إِنَّکَ رَءُوفٌ رَّحِیمٌ;(حشر ،10) و در دل هایمان حسد و کینه ای نسبت به مؤمنان قرار مده  ، پروردگارا ! تو مهربان و رحیمی » . «نحل » به صفات مخفی و زشت اخلاقی گفته می شود . مؤمن از خداوند می خواهد هر گونه زشتی را از او دور کند . این جمله با توجه به تعبیر «اخوان » (برادران ) حاکی از این است که بر کل جامعه اسلامی روح محبت  ، صفا و برادری باید حاکم باشد تا اتحاد و یگانگی ایجاد شود .

و . . .

ان شاء الله در پست بعدی اهداف وحدت و همچنین شیوه هایی که وحدت را عملا محقق می سازند را بررسی می کنیم